دەروازە:خەیاڵی زانستی/وتاری پەیوەندیدارر
وتاری پەیوەندیدارر ١
دەروازە:خەیاڵی زانستی/وتاری پەیوەندیدارر/١
خوێنمژ (بە ئینگلیزی: Vampire) بوونەوەرێکە لە فۆلکلۆردا ھەیە کە لەسەر ھێزی ژیانی زیندووان، کە بە گشتی لەسەر شێوەی خوێنە، گوزەران دەکات. لە فۆلکلۆری ئەورووپیدا، خوێنمژەکان بوونەوەری نەمردوو بوون کە بە زۆری سەردانی کەسە نزیک و خۆشەویستەکانیان دەکرد و دەبوونە ھۆکاری ئازار و مردن لەو گەڕەکانەی کە لە کاتی زیندووبوونیان نیشتەجێی ببوون. خوێنمژەکان کفنیان لەبەر دەکرد و بە گشتی بە ڕووکارێکی ئاوساوی سوور یاخود تاریک دەناسران، بە پێچەوانەی ئەو تایبەتمەندییە ھاوچەرخەی کە بۆ خوێنمژەکان داندراوە لە سەدەی ١٩ تاوەکوو ئێستا، کە گوایە لاواز و ڕەنگ کاڵن. خوێنمژەکان لە زۆرێک لە چاندەکاندا بوونیان ھەبووە و تۆمارکراون؛ دەستەواژەی «ڤامپایەر»، کە لە زمانی ئینگلیزیدا بەواتای خوێنمژ دێت، لە ڕۆژاوای ئەورووپا بەناوبانگ بوو دوای ھێستێریایەکی بەلاشاوی سەدەی ھەژدەھەم کە بالکان و ئەورووپای ڕۆژھەڵاتی گرتبۆوە.
وتاری پەیوەندیدارر ٢
دەروازە:خەیاڵی زانستی/وتاری پەیوەندیدارر/٢
زۆمبی (فەڕەنسی هایتی: zombi، کرێۆلی هایتی: zonbi) بریتییە لە جەستەیی نەمر و ئەفسانەیی کە لە ڕێگەی زیندووکردنەوەی تەرمی کەسێکەوە دروست بووە. زۆمبی زۆرترین جار لە بەرهەمە ترسناک و فانتازیاکاندا دەبینرێت. ئەم زاراوەیە لە فۆلکلۆری هایتیەوە هاتووە، کە تێیدا زۆمبی جەستەیەکی مردووە کە لە ڕێگەی جۆراوجۆرەوە زیندوو دەکرێتەوە، زۆربەی کات سحر وەک ڤوودۆ. وێناکردنی میدیای مۆدێرن بۆ زیندووکردنەوەی مردووەکان زۆرجار سحر ناگرێتەوە بەڵکو شێوازی زانستی خەیاڵی وەک هەڵگر، تیشکدانەوە، نەخۆشییە دەروونییەکان، ڤێکتەرەکان، ماددە نەخۆشخوازەکان، مشەخۆرەکان، ڕووداوە زانستییەکان و هتد لەخۆدەگرێت. وشەی ئینگلیزی "زۆمبی" بۆ یەکەمجار لە ساڵی ١٨١٩، لە مێژوویەکی بەڕازیلدا لەلایەن شاعیر ڕۆبەرت ساوسی، لە شێوەی "زۆمبی" تۆمارکراوە. فەرهەنگی ئینگلیزی ئۆکسفۆرد سەرچاوەی وشەکە وەک ڕۆژئاوای ئەفریقای داوە و بەراورد دەکات بە وشەکانی کۆنگۆ (خودا) یان (فێتیش).
وتاری پەیوەندیدارر ٣
دەروازە:خەیاڵی زانستی/وتاری پەیوەندیدارر/٣
فیلمی خەیاڵی زانستی (بە ئینگلیزی: Science fiction Film) ژانەرێکی فیلمە کە تێکەڵەیەک لە وەسفەکانی وەک خەیاڵی زانستی، ئەدەبیاتی فێڵ و زانین بەکاردەھێنێت. بەشێوەیەکی گشتی ئەم فیلمانە لەسەر ئەو دیاردانە دروست دەکرێن کە مەرج نییە لە ڕوانگەی زانستەوە پەسەند بکرێن، وەک کەشتی ئاسمانی و ڕۆبۆت یان تەکنەلۆژیای تر لە ئەم ژانەرە بەکاردەھێنرێن. ئەم ژانەرە لە ساڵانی سەرەتای فیلمی بێدەنگەوە بوونی ھەبووە، کاتێک لە ڕۆمانی گەشتێک بۆ مانگ (١٩٠٢)ی جۆرج مێلیس کاریگەری فۆتۆگرافی فێڵاوی بەکارھێناوە. سیناریۆنووس و زانا ئێریک ئاڕ ویلیامز فیلمە زانستییە خەیاڵییەکان لە سیناریۆکانیدا وەک یەکێک لە یازدە ژانەرە بەھێزەکان دەناسێنێت و دەڵێت کە ھەموو فیلمە گێڕانەوە درێژەکان دەتوانرێت بەم ژانەرە بەھێزانە پۆلێن بکرێن؛ ئەکشن، خەیاڵی، تاوان، ترسێنەر، ڕۆمانسی، ھەستبزوێن.